Smog - jak sobie z nim radzić?

Co Polacy wiedzą o smogu?

Niestety Polska zajmuje wysoką lokatę wśród państw z najgorszą jakością powietrza. I co gorsza, część osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia jest to zjawisko atmosferyczne. Wskazują na to wyniki badania przeprowadzonego w kwietniu 2021 przez Centrum Badania Opinii Publicznej pt. “Smog jak sobie z nim radzić”. Okazuje się bowiem, że 46% respondentów uważa, że smog jest poważnym problemem, a tylko 16% twierdzi, że jest to bardzo poważny problem. Średnio co piąty ankietowany (21%) nie widzi nic złego w smogu. Takie wyniki niestety nie wskazują na nic dobrego i jakąkolwiek zmianę w walce o zdrowe powietrze. 

Co to jest smog?

Smog to zanieczyszczenie powietrza, które powstaje w sposób nienaturalny. Na to zjawisko atmosferyczne ma wpływ działanie człowieka oraz niesprzyjające okoliczności przyrody.  Potocznie jest to nic innego jak rodzaj chmury unoszącej się nad miastem lub wsią przede wszystkim w sezonie jesienno-zimowym. 

Zanieczyszczone powietrze w postaci smogu jest bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia i życia. Okazuje się, że wysokie stężenie związków chemicznych, takich jak: tlenki siarki i azotu oraz pyłów zawieszonych - PM10 i PM2,5 jest szkodliwe dla ludzkiego organizmu. Ta toksyczna mieszanka pyłów zawieszonych, która zawiera rakotwórcze metale ciężkie. Mianem PM2,5 określa się aerozole atmosferyczne, które z uwagi na to, że są bardzo drobne mogą bez problemu przedostać się do krwiobiegu. 

Zarówno w przypadku PM10, jak i PM2,5 obowiązują pewne normy średniego dobowego stężenia. Standardy co jakiś czas są aktualizowane przez Światową Organizację Zdrowia. Ostatnia aktualizacja wytycznych miała miejsce we wrześniu bieżącego roku. Do tego czasu obowiązywały poziomy ogłoszone w 2015 roku. Jak przedstawiają się aktualne normy? Roczny limit stężenia PM2,5 sześć lat temu wynosił 10 mikrogramów na metr sześcienny (µg/m³) zgodnie z najnowszą aktualizacją WHO obniżono go do 5 µg/m³. Dobowy zmniejszono z 25 µg/m³ na 15 µg/m³. W przypadku PM10 roczny limit względem 2015 roku obniżono z 20 µg/m³ na 15 µg/m³, a dobowy z 50 µg/m³ na 45 µg/m³.

Jak powstaje smog? 

To niebezpiecznie zjawisko atmosferyczne powstaje podczas mieszania się powietrza ze spalinami podczas bezwietrznej pogody i dużej wilgotności. Warto dodać, że na pojawienie się smogu są narażone przede wszystkim miasta, miejscowości oraz wsie, które są położone w naturalnych obniżeniach gruntu. Zazwyczaj mamy wtedy do czynienia ze zjawiskiem inwersji temperaturowej. Inwersja temperatur polega na zatrzymaniu warstwy chłodniejszego powietrza przez znajdującą się wyżej warstwę ciepłego powietrza. 

Jakie są przyczyny smogu? 

Co powoduje smog? Pojawienie się smogu jest efektem połączenia się co najmniej kilku aspektów. Wśród głównych czynników wymieniamy m.in. ukształtowanie terenu oraz czynniki atmosferyczne. Jednak nie da się ukryć, że główną dominantą jest działalność człowieka. A przede wszystkim - ciepłownictwo, czyli nieodpowiednie ogrzewanie domów. Dodatkowo na powstanie smogu ma także wpływ przemysł i transport drogowy. 

Jakie są skutki smogu?

Zanieczyszczone powietrze jest niebezpieczne dla każdego człowieka. Jednak na skutki smogu są szczególnie narażone dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby w podeszłym wieku. Nie  id="docs-internal-guid-f37cd478-7fff-f7bb-4ca7-5effa0f81dca">bez powodu mówi się, że jest to cichy zabójca. Jego skutki są zatrważające. Należy także pamiętać o tym, że kilkudniowa ekspozycja na zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko zgonu w przypadku osób starszych, lub tych z obniżoną odpornością. 

W skład smogu wchodzi mieszanina wielu rakotwórczych substancji. To właśnie one przyczyniają się do wielu chorób układu oddechowego i alergii. Smog w znacznym stopniu upośledza także układ immunologiczny. W takiej sytuacji drogi oddechowe są narażone na częstsze infekcje. Niestety wszystko jest ze sobą ściśle powiązane. Gdy organizm zaczyna walczyć z wirusami i bakteriami, serce staje się bardziej obciążone. W przypadku pacjentów kardiologicznych jest to stan zagrażający życiu. 

Osoby, które na co dzień muszą funkcjonować w zanieczyszczonym powietrzu doskonale wiedzą o tym, że nawet krótkotrwała ekspozycja na smog ma negatywny wpływ na samopoczucie i ogólną kondycję. Nic więc dziwnego, że w sezonie jesienno-zimowym coraz częściej zmagamy się z podrażnieniem spojówek, gardła czy nosa. Przy aktywności fizycznej na powietrzu można bowiem zauważyć spadek wydajności i szybkie zmęczenie. 

Jak zwalczyć smog? 

To, jakim powietrzem będziemy oddychać, w ogromnym stopniu zależy od naszego postępowania. Nie da się jednak ukryć, że walka ze smogiem będzie doraźna i niedostateczna, dopóki nie zawalczymy o czyste powietrze kompleksowo. Wiele osób twierdzi, że nie jesteśmy w stanie nic zrobić, aby choć trochę ograniczyć działanie smogu. Okazuje się jednak, że tak naprawdę bardzo dużo zależy od naszych decyzji i wyborów. Im więcej osób zostanie zaangażowanych w walkę - tym lepiej. Jakie działania można podjąć w walce z zanieczyszczonym powietrzem? 

• zamiana samochodu na komunikację miejską. Jeśli jednak nie jest to możliwe, warto zabierać ze sobą kolegów i koleżanki z pracy, którzy mieszkają w okolicy. Takie działanie zmniejsza nie tylko korki, ale także zanieczyszczenia powietrza,

• właściciele domów jednorodzinnych nie powinny korzystać z niskiej jakości opału. Pod żadnym pozorem nie można także spalać tworzyw sztucznych czy śmieci, 

• niezbędne są regularne przeglądy pieców i instalacji. 

To tylko kilka sposobów na walkę ze smogiem. Tak naprawdę małe kroki wprowadzane przez wiele osób mogą w znacznym stopniu poprawić jakość powietrza. Nie da się jednak ukryć, że najważniejsze w tym wszystkim jest nasze zdrowie. Z uwagi na to w sezonie jesienno-zimowym warto regularnie monitorować stan zanieczyszczenia powietrza. I od jego jakości uzależniać czas przebywania na zewnątrz a także długość spacerów.